Ο όρος σκληρή ξυλεία (hardwood) προσδιορίζει την ξυλεία από πλατύφυλλα ή ανθοφόρα δέντρα (κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, φυλλοβόλα, όπως π.χ. τα τροπικά δέντρα). Αντιθέτως, η μαλακή ξυλεία προέρχεται από κωνοφόρα δέντρα. Γενικώς, η σκληρή ξυλεία έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και σκληρότητα από αυτή της μαλακής ξυλείας, παρόλο που υπάρχει μεγάλη ποικιλία στη πραγματική σκληρότητα των ξύλων και στις δύο κατηγορίες με αρκετή αλληλοεπικάλυψη. Μερικά δέντρα σκληρής ξυλείας είναι μαλακότερα από δέντρα μαλακής ξυλείας, ενώ το ήμερο έλατο είναι ένα παράδειγμα σκληρού ξύλου από δέντρο μαλακής ξυλείας. Δέντρα σκληρής ξυλείας έχουν πλατιά φύλλα και κεκλεισμένα καρύδια ή σπόρους, όπως τα βελανίδια. Συνήθως, φυτρώνουν σε υποτροπικές περιοχές της Αφρικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο ξύλων είναι ότι στη μικροσκοπική δομή της μαλακής ξυλείας δεν υπάρχουν τα υδροφόρα αγγεία, γνωστά ως «πόροι», που έχει η σκληρή ξυλεία.

Υπάρχουν, περίπου, εκατό φορές περισσότερα είδη σκληρής ξυλείας συγκριτικά με τη μαλακή ξυλεία. Τα υδροφόρα αγγεία διαφέρουν σε μέγεθος, σχήμα και πεδίο διάτρησης (απλό, βαθμιδωτό, δικτυωτό ή βελονοειδές) και στη δομή του κυτταρικού τοιχώματος (π.χ. σπειροειδές πάχος). Η σκληρή ξυλεία έχει ένα ευρύ φάσμα χρήσεων και εφαρμογών, το οποίο συμπεριλαμβάνει, αλλά δεν περιορίζεται σε: οικοδομικές κατασκευές, έπιπλα, δάπεδα, σκεύη και άλλα. Η σκληρή ξυλεία είναι, συνήθως, πιο ανθεκτική στη σήψη και αποσύνθεση, από τη μαλακή ξυλεία, ιδίως όταν χρησιμοποιείται σε εξωτερικές εφαρμογές. Ωστόσο, οι ξυλουργικές κατασκευές αποκλειστικά από σκληρό ξύλο είναι πολύ πιο πολυδάπανες σε σύγκριση με τις αντίστοιχες της μαλακής ξυλείας. Στο παρελθόν, η σκληρή τροπική ξυλεία ήταν πιο εύκολα διαθέσιμη, αλλά τώρα, λόγω θεμάτων βιωσιμότητας των δασικών περιοχών, η παροχή της είναι περιορισμένη και έτσι, για παράδειγμα, πολλές πόρτες «σκληρού ξύλου» κατασκευάζονται από εξωτερικά φύλλα καπλαμά συγκολλημένα σε ινοσανίδες MDF.

Softwood' (Μαλακή Ξυλεία) είναι ο γενικός όρος που χρησιμοποιείται στην ξυλουργική  βιομηχανία για ξυλεία από κωνοφόρα δέντρα (βελονοειδή δέντρα του γένους Πεύκη). Συμπεριλαμβάνουν: Πεύκη, ελάτης, κέδρο, έλατο, λάριξ (αγριόπευκο), έλατο Douglas, κωνοφόρο έλατο, κυπαρίσσι, σεκόγια και ήμερο έλατο. Όπως υπονοεί και η ονομασία, τα ξύλα μαλακής ξυλείας είναι όντως μαλακότερα από αυτά της σκληρής ξυλείας, αλλά υπάρχουν και μερικές αξιοσημείωτες εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, το έλατο Douglas είναι πιο σκληρό και πιο ανθεκτικό από πολλά ξύλα σκληρής ξυλείας, ενώ αντιθέτως η κιγχόνη (balsa), ένα δέντρο σκληρής ξυλείας, έχει πιο μαλακό ξύλο από πολλά ξύλα μαλακής ξυλείας.

Η διαφορά μεταξύ μαλακής και σκληρής ξυλείας οφείλεται στη μικροσκοπική δομή του ξύλου. Η μαλακή ξυλεία περιέχει μόνο δύο ειδών κύτταρα: διαμήκη κυλινδρικά αγγεία (ή τραχείδια) και εγκάρσια ακτινοτραχείδη κύτταρα. Στη μαλακή ξυλεία δεν υπάρχουν τα αγγεία τα οποία μεταφέρουν το νερό που έχει η σκληρή ξυλεία και εμφανίζονται ως «πόροι». Στη μαλακή ξυλεία η εσωτερική κυκλοφορία του νερού γίνεται μόνο μέσω των τραχειδών. Μερικά δέντρα, όπως η πεύκη, η ελάτη, το αγριόπευκο και το έλατο Douglas, έχουν κανάλια που μεταφέρουν ρητίνη η οποία προστατεύει το δέντρο από κακώσεις. Γενικώς, η μαλακή ξυλεία δουλεύεται πιο εύκολα. Αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό της ξυλείας που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος και έχει ένα ευρύ φάσμα χρήσεων και εφαρμογών. Αποτελεί το κύριο υλικό στην οικοδομική, χρησιμοποιείται όμως και στην επιπλοποιία, καθώς και για άλλα προϊόντα (καλουπώματα, πόρτες, παράθυρα και άλλα). Η μαλακή ξυλεία χρησιμοποιείται στη κατασκευή χαρτιού και διαφόρων ειδών σανίδων όπως η MDF. Τα ωραιότερα είδη μαλακής ξυλείας έχουν πολλές εξειδικευμένες χρήσεις και εφαρμογές.